Direnişler

REVOLUTION, FOLTER, WIDERSTÄNDIGKEIT

Bana onca şey yapılırken müdahele etmediyse yoktu zaten. Yoktu zaten. En çok istediğim şey ölmekti. Lütfen öleyim. Lütfen öleyim. Yapılan şeyler o kadar ağır geliyordu ki böyle. O yapılan bir çok şeyden herhalde bir tek arınma yolu mu desem? Ancak yok olmakla yok olabilir diye düşünüyordum onca yapılan şey. Ölmedim ben. Ölmedim. Ölmedim, yavaş yavaş kendimi toparlamaya başladım. İlk şey kendi kendime söylediğim, “Yeter kendine gel, kendine gel. Tabi ki sana gül bahçesi sunmayacak bunlar. İşte faşist. Faşist devletin eline geçtin. Sana her şeyi yapacaklar ve yapıyorlar. Sen ölmeyeceksin. Ölüp onları sevindirmeyeceksin. Onların istediği hiçbir şeyi yapmayacaksın, yapmayacaksın, yapmayacaksın!” Bir süre benden sadece bu söz çıktığı ağzımdan.

Kendi kendime söylediğim bir söz ama sesli söylüyormuşum ki polisler bana benim sözümle işkence yapmaya başladılar bu sefer. “Yapmayacaksın! Kabul etmeyeceksin! Yapmayacaksın! Kabul etmeyeceksin!” Sedece nakarat biçiminde hep bu vardı. Hatta öyle bir şey ki adamlar bu sözleri söylemeyeceksin diye işkence yapmaya başladılar bana. Ama sanırım ben de kafamda, beynimde kendimi konsantre ediyordum; “Yapmayacaksın! Söylemeyeceksin! Yapmacaksın, Söylemeyeceksin! Yapmayacaksın! Söylemeyeceksin!” Sürekli bu sözü söylüyordum. Yapmayacaksın! Söylemeyeceksin! Öyle öyle bu süreçleri tamamladım. Onları mutlu etmedim. Devrimci inadım tuttu orada. Sonuna kadar da tuttu. Hiçbirini kabul etmedim.

Hatta kabul etmedikçe daha bir direnç geldi. Kabul etmedikçe daha bir direnç geldi böyle. Sanırım Ankara’ya götürülmem gerekiyordu ki Ankara’dan bir polis heyeti geldi. İşte benim Elazığ’da verdiğim ifade istenildi. Oralardan istenilmiş daha doğrusu. Biliyorum ben bir takım şeyleri. Gözlerim kapalı, duyuyorum. Dedi ki Elazığ’dakiler, “ya size vereceğimiz evrak yok.” Küfürü bastılar. “Hiçbir şeyi kabul etmediler. Bu hale getirdik ama kabul etmediler. Bakalım siz ettirebilecek misiniz?” dediler. Benim ayaklarım tutmuyordu. Öyle tahmin ediyorum ki, yani o zamanı hatırlıyorum, bir falaka faslı olmuştu. UZun süren bir falaka faslı, ondan sonra bir şeyler oldu ayaklarıma benim. Büyük bir uyuşma hissetmiştim. Ondan sonra bir şeyler oldu. Tutmadı benim ayaklarım. Ve o şekilde Ankara’ya getirildim. Ankara getirildiğimde bir kağıt imzalattırdı bana. İmzaladım o kağıdı. Elazığ’da polisler birazcık bizi dövdüler, kendi yazdıkları şey, ondan dolayı şu anda yürümekte biraz zorluk çekiyorum diye bir ifade.

Birlikte yakalandığım arkadaşıma da şu şekilde yazmışlar, duruyor o belgelerim hala: Ankara’da Yeter’in aranıldığı anlaşılınca beni dözmeyi bıraktı polisler. Yeter’i dövdüler. Ben Yeter’in yürüyemediğine o zaman tanık oldum, diye iki tane ayrı ifadeyle bizi getirdiler. Ankara polisi bu ifadelerin doğru olduğuna dair bir kağıt imzalattırdı. O ilk gün bir şey yapmadılar. Beni de bir gün kızların olduğu hücreye almışlardı. Ankara’nın DAL denilen yerine getirdiler direkt. O bir günün sonunda beni tekrar tek başıma DAL’ın arka bölümlerindeki bir hücreye aldılar. Bu sefer de Ankara’da başladı her şey daha katmerli olarak. İlk önce direkt benden ifade almaya çalıştılar. Daha sonra benimle ilgili ifade veren tüm arkadaşları Mamak Cezaevinden teker karşıma getirdiler. Hem teker teker, hem toplu olarak. O kadar acı bir şey ki. Yalan söylüyorlar arkadaşlarım.

Benim gözümün içine baka baka diyorlar ki, onlar ne yazmışsa, Yeter sen şunu yaptın, Yeter sen bunu yaptın, Yeter sen olaydan sonra şöyle yapmıştın, diyorlar ve başlar önüne eğiliyor. Ezberletilmiş şeyler. Ben onlara hiç kızmadım. Ama hiçbir şey de söylemedim. Kimileri şunu yaptılar mesela; “Yeter sen böyle devam ettiğin sürece hem sana hem bize hala işkence yapılıyor.” Ben hiçbir şey söylemedim. Sadece çok üzüldüm. Bu işkence denilen olay bambaşka bir şey. İşkence işte. Onlara kızmaya bile yüreğim el vermedi. O kadar kötü durumdalardı ki. Ne yapacaksın, ne diyeceksin işte. Evet, evet, faşizmin istediği bu. Konuşmamak gerekiyor.

Onların karşısında direnmek gerekiyor ama herkesin direnci, o andaki psikolojisi bambaşka. Zaten bu adamlar bizi o anda yaptıkları işkencelerle çökertmediler. Yaptıkları psikolojik baskıyla yok ettiler bizi. Ben biliyorum nice yoldaşlarımı, gıkı çıkmadan ölen. Benim dönemimde Behçet Dinlerer öldürüldü işkencede. Başka arkadaşların ölümlerine tanık oldum ben. Yani olay sadece işkenceden kaynaklı konuşma olayı değil. 12 Eylül faşizmi bizi psikolojik olarak yok etti. Yaptığı işkenceyle değil. Bizi psikolojik olarak yok etti. Biz yenildik. Biz çok kötü yenildik hem de. Yenilgilerimizin nedenleri, niçinleri daha farklı bir konuşma konusu. Hala da bugüne kadar bizim o yenilgimiz devam ediyor. Hala da bugün o yenilgi psikolojimizden sıyrılıp çıkamadık. Çok zorlu bir süreçten geçtik. Öyle zorlu bir süreç ki, aradan kırk yıl geçti, biz hala kendimize gelemedik ama geleceğiz. Ama geleceğiz.”

Viyana 2021_22 belgeseli için Yeter ile yapılan röportajlardan

“Wir waren Revolutionär*innen. Oder ich erzähle es von mir ausgehend/ in meinem Namen, mein Kopf, mein Gehirn, alles, mein Leben war darauf programmiert/eingestellt. Programmiert, soll hier nicht falsch verstanden werden. Ich habe an die Revolution geglaubt. Diese Revolution würde definitiv eines Tages stattfinden. Und damit diese Revolution stattfinden konnte, mussten wir Tag und Nacht daran arbeiten. Wir waren alle jung. Alle unsere Ziele konzentrierten sich auf “Was kann ich für die Revolution tun”. Viele von uns hatten ihre Schulen abgebrochen.Haben sie abgebrochen, weil wir sie abbrechen mussten. Wir hatten kein Privatleben. Unser ganzes Leben war darauf ausgerichtet, was für die revolutionäre Bewegung getan werden musste, daran arbeiteten wir. Wir machten regionale Studien, lebten mit unseren Leuten zusammen, hielten Nachtwachen gegen faschistische Angriffe. Es gab einen unaufhaltsamen Anstieg der revolutionären Bewegung. Wir wurden laufend mehr, ein reißender Strom. Die Revolution stand bevor, da kam der 12. September. Zu einem späteren Zeitpunkt haben wir gesagt, dass wir die Schritte der Stiefel hören konnten. Hörend/horchend wurden wir besiegt. Das ist eine andere Dimension/ein anderer Aspekt der Sache.”

“Aber wir haben diese Angst weggefegt/abgewiesen. Wir kamen und haben sie weggefegt. Genau deswegen haben sie uns mit ihrer Diktatur überfallen/überrollt. Ich sage das deswegen. Wir hatten kein Privatleben, keine privaten Gedanken, nichts Persönliches. Wir haben alles im Namen der Revolution gedacht. Für mich selbst kann ich es so ausdrücken.”

“Es war so, dass ich, wenn abends ins Bett ging, am nächsten Tag mit Begeisterung für die Revolution aufwachte.”

“Wir trugen eine solche Begeisterung in uns in jeder Hinsicht. In einem solchen Prozess befanden wir uns, als uns ein riesiger Panzer überrollte. Tatsächlich zerbrach die revolutionäre Bewegung trotz ihres ungeheuren Aufstiegs in sehr kurzer Zeit. Alle kamen ins Gefängnis. In kürzester Zeit waren nur noch die Schritte der Soldaten zu hören. In sehr kurzer Zeit wurden wir vor Gericht gestellt. In sehr kurzer Zeit wurden viele unserer Freunde hingerichtet, zu Tode gefoltert. Die Gefängnisse waren zum Bersten voll.”

“Es ist eine Frage der Notwendigkeit, widerständig zu sein, aber von allen/ gemeinsam widerständig zu sein, dann ist die psychische Verfassung eine völlig andere. Wie auch immer, diese Männer haben uns nicht mit den Folterungen, die sie uns antaten, in die Knie gezwungen. Mit psychologischem Druck haben sie uns vernichtet. Viele meiner Genoss*innen, sind gestorben, ehe sie eine Aussage machten. Behçet Dinlerer wurde während meiner Zeit unter Folter getötet. Ich habe den Tod anderer Freund*innen miterlebt. Mit anderen Worten, es geht nicht nur um Aussagen unter Folter. Der Faschismus vom 12. September hat uns psychisch zerstört/vernichtet. Nicht mit den Folterungen, die er uns antat. Es hat uns psychisch zerstört. Wir wurden besiegt. Wir erlitten eine sehr schwer Niederlage. Die Gründe und Ursachen dafür sind ein anderes Diskussionsthema. Unsere Niederlage dauert bis heute an. Die Psychologie der Niederlage haben wir bis heute noch nicht überwunden. Wir haben einen sehr schwierigen Prozess durchlaufen. Ein derartig schwieriger Prozess, dass vierzig Jahre vergangen sind, und wir noch immer nicht zu uns gekommen sind, aber wir werden zu uns kommen. Wir werden kommen.”

“Was blieb uns denn anderes übrig als stark zu sein? Wir mussten stark sein, um bei Verstand zu bleiben. Was sollten wir sonst tun! Wir konnten uns nicht hinsetzen und jammern: “Wow, was uns da passiert”! Nein nein! Wir standen dem Feind gegenüber. Ich habe mir eingetrichtert/eingebläut, die Bedingungen, unter denen wir lebten zu akzeptieren und mich nicht besiegen zu lassen/mich nicht zu ergeben. Ja, ich war dem Faschismus in die Hände gefallen, sie würden alles in ihrer Macht stehende tun, um mich zu vernichten, aber ich glaubte an die Revolution gegen den Faschismus, es gab nichts, was ich nicht für die Revolution getanhätte.

Bis zu meiner Verhaftung hatte ich dafür mein Bestes gegeben. Ihr Ziel war es, mich zu zerstören, vielleicht schafften sie es nicht mich physisch zu zerstören, so sie versuchten sie, mich psychisch zu zerstören. Ich versuchte, das zu reflektieren und mich zu widersetzen. Die Todeszelle war ein stockdunkler Ort, es gab kein Tageslicht, nur wenn sie uns zum Zählappell herausholten drehten sie das Ganglicht auf, um uns sehen und zählen zu können, nach dem Zählen drehten sie es wieder ab. Wie ein Friedhof. Deshalb nannten sie ihn Sargbunker! In dieser vollkommenen Dunkelheit mussten wir Licht denken, sonst würden wir zugrunde gehen. Wir durften unsere Herzen nicht verdunkeln lassen, das habe ich versucht. Wenn mir sehr langweilig war, sprach/pöbelte ich die Soldaten auf dem Gang an, redete mit den Freund*innen in den anderen Zellen, machte Witze und versuchte, die schlechten Bedingungen zu ignorieren. Und weil ich sehr gerne pfeife, pfiff ich, auch auf die Gefahr hin, dafür geschlagen zu werden.”

Aus Interviews mit Yeter für den Dokumentarfilm, Wien 2021_2022

T.C. konsolosluğunun önünde eylemdeyiz